No-Code đang chết? Các chuyên gia ngành công nghệ nói gì?
Nguồn: The New Stack - Được dịch bởi: Dung My
Sau nhiều năm được xem là giải pháp dân chủ hóa phát triển ứng dụng với mô hình kéo-thả trực quan, các nền tảng no-code đang đứng trước bước ngoặt lớn. Sự xuất hiện của AI sinh (Generative AI) đã mang đến khái niệm “vibe coding” – người dùng chỉ cần mô tả mong muốn bằng ngôn ngữ tự nhiên, và AI sẽ tự động tạo ra ứng dụng.
Điều này dẫn đến một câu hỏi lớn: AI sẽ nâng tầm no-code, hay khiến nó trở nên lỗi thời?
Thách thức về “nợ kỹ thuật”
David Mytton, CEO của Arcjet, người đã theo dõi sự phát triển của các công cụ lập trình nhiều năm, cho rằng cả no-code truyền thống lẫn vibe coding đều chứa rủi ro:
“Tôi luôn thấy ý tưởng ‘no-code’ có phần kỳ lạ, bởi ngoài các ứng dụng đơn giản, bạn vẫn cần nhiều công sức kỹ thuật để kết nối cơ sở dữ liệu, xử lý form và đảm bảo mọi tương tác vận hành đúng cách.”
Ông bổ sung:
“Tôi tin rằng GenAI sẽ giúp việc xây dựng ứng dụng nhanh hơn và dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng tạo ra một mớ hỗn độn kỹ thuật. Vibe coding ứng dụng nội bộ sẽ trở thành nguồn nợ kỹ thuật khổng lồ trong những năm tới.”
“Kẻ giết vibe-code”
Josh Haas, đồng sáng lập và đồng CEO của Bubble, đưa ra góc nhìn khác. Ông gọi Bubble là “vibe-code killer”.
Theo Haas, vibe coding phù hợp để tạo nguyên mẫu (prototype), nhưng khi xây dựng ứng dụng thực tế, AI thường mắc lỗi:
“Ngay khi bạn bắt đầu tạo một ứng dụng thật sự, bạn sẽ phát hiện AI tạo ra nhiều sai sót. Người sở hữu ứng dụng cần hiểu rõ code bên trong, điều này AI không thể thay thế.”
Giải pháp của Bubble là AI hỗ trợ nhưng ứng dụng vẫn được biểu diễn bằng ngôn ngữ trực quan. Nhờ đó, người dùng vừa hiểu được ứng dụng, vừa có thể điều chỉnh và phản hồi cho AI.
Tương lai “Agent-first”
Amjad Masad, nhà sáng lập và CEO của Replit, tin rằng tranh luận no-code vs low-code rồi sẽ trở nên vô nghĩa:
“Tôi nghĩ cả hai sẽ biến mất. Agents sẽ làm toàn bộ công việc.”
Theo Masad, AI agents linh hoạt hơn vì dựa trên ngôn ngữ và thư viện mã nguồn mở. Trong tương lai, ranh giới giữa “lập trình” và “không lập trình” sẽ biến mất, thay vào đó là con người chỉ mô tả kết quả mong muốn, còn AI sẽ lo phần thực thi.
“Bản án tử” cho no-code?
Gordon Van Huizen, Phó Chủ tịch Chiến lược tại Mendix, đi xa hơn:
“Với no-code? Tôi hoàn toàn đồng ý rằng nó sẽ biến mất. No-code ra đời để giải quyết một vấn đề cụ thể trong một giai đoạn nhất định. Giờ đây, vấn đề đó thay đổi, hoặc no-code phải biến dạng đến mức không còn gọi là no-code nữa, hoặc nó sẽ bị khai tử.”
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng chỉ dựa vào GenAI cũng chưa đủ:
“Bạn sẽ nhận về hàng triệu dòng code do AI viết nhưng chưa sẵn sàng cho môi trường sản xuất, nhiều lỗi và không thể bảo trì.”
Ông gọi đây là “vấn đề mất ý định” (intent capture problem) – khi người dùng mô tả bằng lời, ý định gốc dễ dàng “bốc hơi”, không được ghi lại như trong user story.
Van Huizen cũng dự đoán Microsoft Power Platform sẽ dẫn đầu cuộc chơi mới này nhờ lợi thế dữ liệu người dùng và tích hợp với hệ sinh thái Office.
Phát triển trực quan vẫn tồn tại
Ngược lại, Creatio đưa ra quan điểm khác: AI không thay thế no-code mà mở rộng nó.
Burley Kawasaki, Giám đốc sản phẩm Creatio, chia sẻ:
“AI thực chất cũng là một dạng no-code, chỉ khác ở chỗ nó dùng ngôn ngữ tự nhiên thay vì công cụ trực quan. Có những việc ngôn ngữ tự nhiên rất phù hợp, nhưng cũng có những thứ cần đến UI thiết kế chi tiết, ví dụ như giao diện pixel-perfect hay dashboard.”
Creatio đang xây dựng nền tảng “AI-native”, kết hợp hội thoại tự nhiên với công cụ thiết kế trực quan, tùy vào nhu cầu.
Thực tế doanh nghiệp: OutSystems và mô hình điều phối agents
Miguel Baltazar, Phó Chủ tịch Phát triển tại OutSystems, cho biết họ đã tạo ra Mentor – một trợ lý vòng đời phần mềm có thể sinh cơ sở dữ liệu, UI, logic chỉ trong vài phút.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh AI agents hiện chưa hoàn hảo, chỉ đạt hiệu quả 60–70%, phần còn lại thường “ảo giác” hoặc thất bại. Chính vì vậy, cần có nền tảng điều phối để con người giám sát và điều chỉnh.
Baltazar cảnh báo thêm về hiện tượng “mã mồ côi ngay từ ngày đầu”:
“Nếu bạn không hiểu AI đã sinh ra gì, và bạn không đọc được code, thì ứng dụng đó ngay lập tức trở thành mã mồ côi – vì chỉ AI mới hiểu nó.”
Khoảng cách giữa “vibe” và kỹ sư
Abhishek Sisodia, lập trình viên di động tại Scotiabank, cho rằng vibe coding là “no-code thế hệ mới”. Nó nhanh, dễ tiếp cận, mạnh mẽ. Nhưng ông cảnh báo:
“GenAI giúp tạo nguyên mẫu nhanh chưa từng có, nhưng thường bỏ qua các yếu tố quan trọng như kiến trúc hệ thống, khả năng mở rộng, bảo mật và khả năng bảo trì lâu dài.”
Theo ông, thị trường sẽ phân hóa: những ai biết kết hợp “vibe” với kiểm chứng kỹ thuật sẽ tạo ra sản phẩm đột phá; phần còn lại sẽ dần biến mất.
Sức mạnh của nền tảng
John Bratincevic, nhà phân tích tại Forrester Research, có góc nhìn khác: AI không thay thế low-code/no-code mà đẩy nhanh sự phổ cập của chúng.
“AI trong vòng đời phát triển phần mềm sẽ thúc đẩy low-code hóa và nền tảng hóa. Việc sinh code càng khiến nhu cầu trừu tượng hóa và tích hợp tăng lên.”
Ông nhận định mối đe dọa thật sự không nằm ở nền tảng phát triển, mà ở các ứng dụng đóng gói sẵn vốn sẽ khó cạnh tranh.
Microsoft và lớp trừu tượng mới
Ryan Cunningham, Phó Chủ tịch Power Platform tại Microsoft, nhấn mạnh:
“Low-code truyền thống có thể không còn phù hợp cho thập kỷ tới, nhưng một nền tảng – một lớp trừu tượng hóa – thì quan trọng hơn bao giờ hết.”
Microsoft đang chuyển từ giao diện kéo-thả sang khái niệm “digital software team” – nơi AI agents đóng vai trò nhà phân tích yêu cầu, nhà thiết kế quy trình, mô hình dữ liệu và kiến trúc giải pháp.
Với 56 triệu người dùng hàng tháng và 90% doanh nghiệp Fortune 500 dùng Copilot Studio, dữ liệu cho thấy các nền tảng lớn đang thắng thế so với công cụ AI-first thuần túy.
Tương lai: hòa nhập chứ không thay thế
Các chuyên gia đều đồng ý: AI sẽ tiếp tục thay đổi cuộc chơi, nhưng không xóa bỏ hoàn toàn no-code/low-code. Thay vào đó, những nền tảng lai kết hợp AI với trực quan, kỷ luật kỹ thuật và quản trị sẽ chiếm ưu thế.
No-code có thể không còn nguyên nghĩa như trước, nhưng nó đang tiến hóa thành lớp trừu tượng mới – nơi AI và con người cùng hợp tác, mở rộng biên giới sáng tạo phần mềm.